Giganci - historia i teraźniejszość

     Na ulicach Sycylii i Kalabrii w trakcie różnego rodzaju świąt można spotkać ogromne kukły, które najczęściej tańczą w rytm bębnów.

Giganci w Tropei. Źródło : Archiwum autora.

  Skąd zatem te olbrzymy się wzięły i co symbolizują ? Żeby sięgnąć do początków musimy przenieść się na Sycylię do Mesyny.

  Legenda głosi, że podczas najazdów Saracenów na Sycylię, około roku 970 do Messyny przybył Maur Hassas Ibn-Hammar. Zakochał się on w Martie, córce lorda Cossimo II

z Casteluccio. Miejscowy dialekt zniekształcił imię dziewczyny i wkrótce zaczęto je wymawiać jako Mata.  Maur przeszedł na chrześcijaństwo i zmienił imię na Grifo, chociaż ze względu na duży rozmiar nazywany był Grifone. Po przejściu pirata na chrześcijaństwo para się pobrała i dała początek współczesnej Mesynie. 

  Za bardziej wiarygodną jednak uważa się wersję powiązaną z wydarzeniami historycznymi, które miały miejsce w roku 1190. Tego roku do Mesyny przybył król Anglii Ryszard Lwie Serce. Miał on stąd ruszyć z Trzecią Krucjatą ogłoszoną przez papieża Grzegorza VII. Król zorientował się, że ludność Mesyny była uciskana przez Bizantyjczyków, którzy przejęli  wszystkie urzędy polityczne, cywilne i administracyjne, zarządzając wymiarem sprawiedliwości według własnego uznania na podstawie niepopularnych i nieodwołalnych przepisów wydanych z bezpiecznej fortecy San Salvatore, strategicznie zlokalizowanej przy wejściu do portu. Król aby nie wywoływać wojny zademonstrował swoją siłę. Wzniósł on potężny zamek na wzgórzu Roccaguelfonia, które było położone na przeciw bizantyjskiej twierdzy. Lud Mesyny nazwał ten zamek Matagriffon. Nazwę tę utworzono łącząc  "Mata" pochodzącą  od "Macta" (zabójca) i "Griffon" od Grifone (złodziej, ale także „grecki”).  Bizantyjscy Grecy opuścili miasto. Z czasem zamek przybrał formy ludzkie olbrzymów Mata i Grifone.

  Giganci mieli zatem utożsamiać potęgę tutejszego ludu, która sprawiała, że zachował on swoją wolność. 

  Wkrótce tradycja Gigantów została adoptowana w Kalabrii. Ważną miejscowością  na mapie kalabryjskich Gigantów jest Palmi.  Przyjęcie Gigantów w Palim nastąpiło przede wszystkim po to, aby upamiętnić wydarzenie historyczne związane z obecnością w mieście hrabiego Rogera I. To  w Palmi zebrała się armia normańska, aby ruszyć na podbój Sycylii.  Z tego powodu podczas "Parady Gigantów” w Palmi bierze udział także koń.

  Z kolei w Tropei parada Gigantów związana jest ze świętem I Tri da Cruci obchodzonym w Tropei 3 maja w związku ze zwycięstwem Krzyża Świętego ale upamiętniającym także udział tropeańskich galer w bitwie pod Lepanto.

   Niewątpliwe tradycja ta jest niezwykle ciekawa dla kogoś kto odwiedza Sycylię i Kalabrię. Maszerujące kukły w rytmie bębnów świetnie komponują się z otoczeniem uliczek i placów.

Jest to także ważne wydarzenie w życiu lokalnej społeczności podtrzymującej tradycje przodków. Przez wiele dni lalki leżą w magazynach, czekając na dni kiedy będą mogły przejść uliczkami. Wreszcie dni te nadchodzą i historia Maty i Grifona odżywa na nowo.