Kalabria - region cudów

Jedno z pierwszych zdań, których nauczyłem się po włosku, brzmiało: „In Italia ci sono venti regioni” („We Włoszech jest dwadzieścia regionów”). Jednym z tych regionów jest Kalabria leżąca na samym czubku włoskiego buta.

 

Położenie Kalabrii na mapie Włoch. Źródło: https://jumpytravels.wordpress.com/2019/08/03/

kalabria-malo-odkryta-perla-wloch/comment-page-1/

 

Kalabria to zarówno region administracyjny liczący ok. 2 mln mieszkańców ze stolicą w Catanzaro jak i kraina historyczno-geograficzna. Region podzielony jest na pięć prowincji: Catanzaro, Cosenza, Crotone, Reggio Calabria i Vibo Valentia. Oprócz stolicy Catanzaro ważnym miastem jest Reggio di Calabria lub potocznie Reggio Calabria. Miasto położone nad Cieśniną Mesyńską, z którego rozpościera się widok na Sycylię.

Kalabria to przepiękne wybrzeża z białymi, piaszczystymi plażami lub skałami rozciągającymi się nad morzami: Jońskim i Tyrreńskim. Czterdzieści procent  powierzchni Kalabrii pokryte jest górami sięgającymi nawet 2000 metrów. Oprócz cudownych wybrzeży region ten słynie ze wspaniałych smaków. Przepyszne salami nduja, czerwona, słodka, tropeańska cebula czy il caciocavallo silano, ser o aromatycznym, młodym smaku albo tartuffo di pizzo, słynny deser zaspokoją najbardziej wybredne podniebienia.

Kalabria. Źródło: https://www.etsy.com/pl/listing/557284775/calabria-italy-map-custom

Kalabria to wciąż jeden z najbiedniejszych regionów Włoch. Główne gałęzie gospodarki regionu to uprawa oliwek, cytrusów, hodowla owiec i bydła, przemysł stoczniowy, chemiczny, metalurgiczny no i oczywiście turystyka.

Oprócz nadmorskich plaż warto odwiedzić masyw górski Aspromonte w prowincji Regio Calabria. W masywie tym mieści się ośrodek narciarski Gambarie no i oczywiście Santuario della Madonna di Polsi w gminie San Luca.

Jedno z włoskich przysłów mówi: „Nella botte piccola c’è il vino buono” („Dobre wino jest w małych opakowaniach”). Przysłowie to niewątpliwie pasuje do Kalabrii, małego regionu, w którym znaleźć można „dobre wino”, czyli mnóstwo cudów. Na ten stan rzeczy wpływ niewątpliwie ma historia Kalabrii, kształtowana przez rozmaite kultury.

Pierwszą kulturą, która miała wpływ na rozwój Kalabrii, była kultura grecka. Południe Italii znalazło się bowiem w zasięgu wielkiej kolonizacji greckiej w VII i VI

w p.n.e. Magna Graecia (Wielka Grecja) objęła swym zasięgiem południową część półwyspu Apenińskiego oraz Sycylii. W Wielkiej Grecji istniały tak sławne ośrodki greckiej kultury jak: Tarent, Kroton, Sybaris, Messyna czy Syrakuzy. Historię Wielkiej Grecji można podziwiać w Museo Nazionale della Magna Grecia w Reggio Calabria. Jednym z ważniejszych eksponatów są tzw. Brązy Riace, odkryte w 1972 roku przez nurków hobbystów niedaleko Riace w Kalabrii. Posągi wykonane są z brązu i mają ok. 2 m wysokości. Przedstawiają dwóch nagich, brodatych wojowników. Być może, że zostały one zagrabione przez rzymianina Lucjusza Mummiusza z podbitej w 146 roku p.n.e. Grecji. Pochodzą prawdopodobnie z Aten, Olimpii, Delf lub Lokri.

Brązy z Riace. Źródło:  https://pl.wikipedia.org/wiki/Br%C4%85zy_z_Riace

Gdy na południu Italii kwitła grecka kultura, z północy nadciągała nowa potęga. Potęgą tą była Republika Rzymska. Państwo to sukcesywnie podporządkowywało sobie Italię, aż wreszcie w III wieku p.n.e. również południe półwyspu znalazło się w orbicie rzymskich wpływów. Do V wieku n.e. Kalabria, jak i reszta Italii była częścią Imperium Romanum. Rok 476 n.e. to symboliczny koniec Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie
i całej starożytności. Zanim jednak to nastąpiło w 410 n.e. Wizygoci pod wodzą Alaryka zdobyli Rzym. Alaryk został pochowany w mieście Cosenza w Kalabrii. Przez Italię przetaczali się kolejno Ostrogoci, Longobardowie, Normanowie.  Jednak idea cesarstwa wciąż trwała, a jego wschodnia, grecka część panowała na dawnych wschodnich obszarach Imperium, ze stolicą w Konstantynopolu. W roku 527 n.e. cesarzem został Justynian I, który dążył do odbudowy dawnego Imperium. W tym celu skodyfikował prawo rzymskie, tworząc tzw. Corpus Iuris Civilis, który miał spajać prawo dawnego cesarstwa i wysyłał swego wodza Belizariusza do Italii. Kalabria znów znalazła się pod wpływem greckiej kultury, tym razem przyniesionej przez wojska Wschodniego Cesarstwa (zwanego Bizantyjskim z tego względu, że miasto Konstantynopol – stolica cesarstwa zostało wzniesione przez cesarza Konstantyna Wielkiego w 330 r. n.e. w miejscu dawnej kolonii greckiej – Bizancjum). Upadek Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie, a później najazd Ostrogotów i Longobardów był końcem politycznej jedności Italii. Jak to napisałem, południe znalazło się pod panowaniem Bizancjum, lecz później w połowie XI wieku pojawili się tam Normanowie, mniej więcej wtedy, gdy Wilhelm Zdobywca wygrywał pod Hastings (1066 rok).  Panowanie Normanów odcisnęło swój ślad na kulturze Kalabrii m.in. w jej architekturze. Nie można także zapomnieć o wpływach arabskich. Arabowie bowiem  po opanowaniu Sycylii wielokrotnie najeżdżali Kalabrię.  Od 1194 Kalabria znalazła się pod władzą Sztaufów a od 1268 dynastii andegaweńskiej (od 1282 w Królestwie Neapolu). Wiek XV przyniósł panowanie dynastii aragońskiej, a lata 1816–60 przynależność do Królestwa Obojga Sycylii. W roku 1860 Kalabria została włączona do zjednoczonych Włoch. W Kalabrii w 1862 roku, w masywie Aspromonte wylądował Giussepe Garibaldi, rozpoczynając swój marsz na Rzym.

Ten krótki przegląd historii Kalabrii pokazuje, że region ten na przestrzeni dziejów był pod wpływem różnych kultur. Do dziś można znaleźć pozostałości bizantyjskich i normandzkich kościołów i zamków.